KỂ CHUYỆN HỌC TIẾNG ANH CỦA DUY – CHI

Thời gian gần đây, nhiều bạn bè (nhiều bố mẹ mà mình cũng chưa biết ) đã hỏi mình về việc cho 2 bạn nhà mình học tiếng Anh như thế nào, giáo trình gì, phần mềm nào, phương pháp ra sao… Mình cũng ) đã hỏi mình về việc cho 2 bạn nhà mình học tiếng Anh như thế nào, giáo trình gì, phần mềm nào, phương pháp ra sao… Mình cũng không giỏi hơn các bố mẹ khác chỉ là đã có thời gian tìm hiểu khá tỉ mẩn và rất lâu. Do vậy, nếu chỉ trong 1 vài câu hay vài dòng trả lời thì khó có thể nói hết được, bố con mình đã phải mất thời gian cả 5 năm để trải nghiệm và điều chỉnh liên tục các phương pháp, có cả thành công lẫn thất bại. Mình tin là chỉ là đã có thời gian tìm hiểu khá tỉ mẩn và rất lâu. Do vậy, nếu chỉ trong 1 vài câu hay vài dòng trả lời thì khó có thể nói hết được, bố con mình đã phải mất thời gian cả 5 năm để trải nghiệm và điều chỉnh liên tục các phương pháp, có cả thành công lẫn thất bại. Mình tin là chỉ là đã có thời gian tìm hiểu khá tỉ mẩn và rất lâu. Do vậy, nếu chỉ trong 1 vài câu hay vài dòng trả lời thì khó có thể nói hết được, bố con mình đã phải mất thời gian cả 5 năm để trải nghiệm và điều chỉnh liên tục các phương pháp, có cả thành công lẫn thất bại. Mình tin là không có công thức chung cho việc học tốt tiếng Anh của trẻ nếu bố mẹ không tìm hiểu kỹ và áp dụng phù hợp cho con mình.

Nội dung bài dưới đây được mình chỉnh sửa từ bài post cũ của mình trong 1 facebook group kín về Homeschooling và mình chưa share public bao giờ. Tuy nhiên, do nhiều người hỏi, mình sẽ edit lại và public. Tại sao trước đây mình lại chỉ chia sẻ trong group kín mà lại không share lên wall của mình? Đó là vì mình không muốn bị hiểu nhầm là “dạy khôn” các bố mẹ khác trong quá trình học tiếng Anh của trẻ. Do vậy, trong phạm vi bài chia sẻ này của mình, mong mọi người đọc bài với cách tiếp cận của người viết là chia sẻ kinh nghiệm và cách đã thực hiện, chứ không phải là khuyên mọi người nhất nhất nên làm theo, và mình cũng không khẳng định cách của mình là tối ưu cho tất cả. Cũng với ý trên, nếu bài viết này là những lời khuyên thì mình sẽ phải chịu trách nhiệm cho những điều mình nói và viết, còn chỉ với mục đích chia sẻ kinh nghiệm thì KHÔNG (hihi).

CÁC CHƯƠNG TRÌNH HỌC 5 NĂM CỦA 2 CON

Quan điểm xuyên suốt trong việc hỗ trợ con học Tiếng Anh của mình là con sẽ không học tiếng Anh theo kiểu truyền thống và không học để phục vụ thi cử. Trước khi con mình vào lớp 1, mình có quan điểm là KHÔNG cho học tiếng Anh từ trước. Thay vào đó nhà mình dành thời gian dạy con kỹ năng cơ bản, ví dụ như trước khi vào lớp 1 là con phải tự ăn tự xúc, tự vệ sinh sạch sẽ sau khi đi vệ sinh, tự tắm rửa dưới vòi hoa sen (thỉnh thoảng bố mẹ vẫn phải kiểm tra, anh Duy nhà mình bẩn và cẩu thả lắm), tự thay quần áo, biết bơi… Và đến giờ mình vẫn tin là ổn. Thời của mình ngày xưa, lên cấp 2 mới biết tiếng Anh, lớn lên vẫn đi học đi làm trong nước, nước ngoài ổn cả, nói chuyện với Tây lúc mỏi tay lúc mỏi mồm, nên mình không cảm thấy sốt ruột tý nào. Đừng vì nhìn con người khác mà sốt ruột 🙂

Mẫu giáo:
Từ khi con mẫu giáo đến khi sắp vào lớp 1, con nhà mình chỉ nghe – xem các bài hát tiếng Anh trên Youtube, mình đã subscribe vào các kênh cho trẻ em như Muffin Songs, Super Simple Songs, Peppa Pig… Trên youtube có cả 1 kho các loại video clips hay cho con. Mình download về ổ cứng và chọn lọc cho con vì nếu để autoplay trên youtube thì nhiều quá. Đến năm cuối của mẫu giáo, mình bắt đầu cho nghe và xem Starfall.com và 1 số trang miễn phí khác (vì mình nghĩ là các con qua giai đoạn này thường học là quên, mình không kỳ vọng nhiều). Mình thấy nhiều gia đình khởi động học tiếng Anh cực kỳ sớm (2-3) tuổi, trong khi con chưa nói sõi và giàu ngôn ngữ tiếng Việt. Nhiều người có quan điểm là nên “tắm” tiếng Anh từ sớm, không phán xét đúng sai nhưng mình có cách tiếp cận khác: phải thông thạo tiếng Việt mới cho tăng cường học Tiếng Anh. Thời sinh viên đi học thêm tiếng Anh thầy Thái Bá Tân (dịch giả nổi tiếng), thầy có nói và mình đến giờ vẫn nhớ như in là muốn dịch giỏi Tiếng Anh thì quan trọng nhất là phải giỏi Tiếng Việt vì nhiều câu Tây nói, ta hiểu nghĩa mà không truyền đạt nổi cho người khác hiểu, đó là vì ta yếu tiếng Việt.

Lớp 1:
Chính xác là đến tháng 2/2014 (học kỳ cuối cùng của tuổi mẫu giáo của con trai), mình bắt đầu mua tài khoản LittleFox và cho con học trên trang www.littlefox.com. Chủ yếu cho học nghe các bài cực kỳ dễ, dạy con cách nhận mặt chữ, cách phát âm đơn giản. Mình dùng phần mềm Snipping Tools, cắt màn hình tự làm các Flashcard từ các clip trên Littlefox, rồi cắt các file nghe mp3 gốc thành các đoạn mp3 ngắn (nhiều phần mềm có thể làm đươc việc này), lưu vào Google drive cho cơ động và show cho con thường xuyên để ôn… Nhiều bố mẹ mới chỉ biết đến kênh Littlefox trên youtube và cho con nghe nhưng không biết là Littlefox bản có phí (180 USD/năm) thì hay hơn rất nhiều, có cả games và songs, các bài học đều có quiz (mất tiền mà lị hihi).

Khi anh Duy vào lớp 1, con bắt đầu học chữ cái, học viết, tập đọc bằng tiếng Việt (trước đó bố cũng hoàn toàn không cho học trước, còn nhớ là bà nội định cho cháu học trước và mình đã không đồng ý). Sau 2 tháng nhập học (sau này Mai Chi cũng vậy), con đã có thể đọc viết tàm tạm Tiếng Việt. Thời gian học kỳ 1 năm lớp 1, con chủ yếu chỉ học tiếng Anh ở trên lớp theo giáo trình Kids Box 1. Đến khi đọc viết tiếng Việt ổn rồi, mình bắt đầu đẩy mạnh tiếng Anh. Trước đây, học tiếng Anh chỉ mang tính chất giải trí là chính thì bây giờ mình có lộ trình rõ ràng và customized cho con và xoay chủ yếu vào chương trình LittleFox như sau:

• Yêu cầu con học theo các level và các bài lần lượt, không bỏ bài nào. Bài nào cũng phải làm đủ 3 bước: nghe – đọc to diễn cảm lại – làm quiz, không được ăn bớt. Chỉ khi đến lớp 3 mình mới cho phép con không cần đọc to lại, có thể đọc bằng mắt (bạn lớp 2 nhà mình bây giờ đọc nhanh, nên toàn ăn bớt bước này của bố), Cái hay của LittleFox chính là Quiz rất dễ hiểu để làm (quiz của Razkids nhiều khi con không hiểu câu hỏi để làm).
• Bền bỉ, kiên trì, gần như ngày nào cũng học (Bền bỉ, kiên trì, gần như ngày nào cũng học (đến nay, số giờ “bay” của con trai với Littlefox là: 371 hr. 41 min. 29 sec, của con gái là: 195 hr. 38 min. 2 sec). Tai được nghe tiếng Anh chuẩn, mắt được nhìn các animation sinh động như hoạt hình để ghi nhớ, miệng đọc theo và làm quiz, lặp đi và lặp lại. Khi đọc không đúng, có thể cho con nghe lại đến khi đúng thì thôi.
• Để bổ trợ khả năng phát âm của con, mình hoàn toàn không đọc làm mẫu cho con theo (vì bố phát âm cũng kém do hậu quả của phương pháp học tiếng Anh kiểu cũ hihi). Mình đã cài phần mềm Cambridge Advanced Learner Dictionary vào máy tính, từ nào con phát âm vẫn sai thì cho nghe lại Phát âm trên từ điển này và nghe lại bài.
• Ngoài ra, để hỗ trợ Phonics cho con, chương trình Oxford Phonics World (5 đĩa) cũng khá hay, animation sinh động bắt mắt, hỗ trợ con rất nhiều khi cần.
• Ban đầu khuyến khích con học vài bài thì con có thể xem phần Songs hoặc Games trên LittleFox, nhưng sau này truyện càng ngày càng hay, các con cũng không có nhu cầu Games và Songs nữa.
• Download toàn bộ file nghe mp3 của LittleFox, copy vào USB, mỗi khi đi xe đường trường (nhà mình hay đi phượt xa) và bật cho con nghe thụ động (sau này con thích thì tự đòi nghe)
• Dùng các biện pháp kích thích con: viết thư động viên, tích điểm, đổi quà, chấm sao… Có giai đoạn bố và con làm 1 tờ giấy 2 bên ký cam kết dán ở góc học tập: Xong 1 level này thì con sẽ được Lego này.
• ….

Lớp 2:
Vào năm lớp 2 trở đi, mình bắt đầu cho con học thêm các loại chương trình khác nữa. Thường là thấy gì hay và hợp trình độ là bố sẽ cho con học, thấy con quan tâm về vấn đề gì, bố sẽ hỗ trợ thêm nguồn tài liệu. Trong thời gian Duy học lớp 2, mình bắt đầu nghiên cứu về các chương trình homeschooling của Mỹ, trong đó có Acellus.

Về homeschooling thì ở VN bây giờ có rất nhiều nhóm và nhiều nguồn tài liệu. Nhưng có vẻ nổi lên nhất là Acellus và Abeka. Acellus có 2 loại: accredited (có chứng chỉ) và không có accredited (homeschooling tại trang https://www.powerhomeschool.org). Nhà mình dùng Powerhomeschool vì cũng chỉ có nhu cầu về kiến thức, chưa cần bằng cấp chứng chỉ.

Lớp 3:
Sang năm lớp 3, mình cho con học kết hợp: Acellus, Littlefox, các truyện giấy bố mua, các truyện và audio book bố download từ trên mạng in ra hoặc cho đọc trên máy tính. Hiện mình có khoảng 100 Gb các loại tài liệu tiếng Anh nhưng nó như lẩu thập cẩm, có cái rất hay nhưng có nhiều cái rất bình thường.

Lớp 4+5:
Đến năm lớp 4, ngoài việc con đọc những bộ truyện vừa phải nhưng hay như: Diary of a Wimpy Kid, Magic Tree House, My Weird School…, mình bắt đầu khuyến khích con đọc truyện dài tiếng Anh. Con đã bắt đầu đọc Harry Potter bản tiếng Anh từ giữa năm lớp 4. Khi đoc tập 1, bạn ấy rất hăng say và đọc khá nhanh. Bẵng đi 1 thời gian thấy con mãi không hết quyển 1, bố ngạc nhiên hỏi vì sao. Con chỉ cho bố đoạn con không hiểu vì có mấy từ tiếng Anh cổ. Thế là mình hướng dẫn con: con gặp từ khó, tạm thời đừng cố tìm hiểu nghĩa mà hãy đoán, nếu không đoán được thì ….kệ nó, từ đó sẽ được lặp lại ở đâu đó trong truyện và con sẽ dần dần hiểu ra nghĩa. Và đúng như vậy, tốc độ đọc của con đã cải thiện cực nhanh, chỉ trong vài tháng, con hoàn thành 7 bộ của Harry Potter, hoàn toàn bằng tiếng Anh (tất nhiên, con không thể hiểu 100%). Và từ đó mình hiểu là anh ấy đã khá ổn, mình tích cực tìm những câu truyện trinh thám hoặc phiêu lưu, thần thoại cho con vì con rất thích. Ngoài ra, cho con đọc sách khoa học, đúng theo đam mê của con. Đợt vừa rồi, mình mua cho con 5 tập tiểu thuyết rất dày Percy Jackson và con đã “cày” với tốc độ cũng rất nhanh. Năm con học lớp 5, con tự chọn sách/ truyện con thích để đọc và nghe.
Ngoài học theo các chương trình ở trên, có những đợt mình cho con xem phim hoạt hình không phụ đề (ít khi có phụ đề) theo cách mỗi tuần 1 phim và kệ con muốn hiểu bao nhiêu thì hiểu, không cho xem phim thuyết minh. Mình đã download cả 1 kho phim hoạt hình HD (sau ổ cứng hỏng mất nhiều) và nhiều phim khoa học. Ví dụ như bộ BBC Earth (bản chất lượng 4K), cho con xem, tắt điện, bật loa to như xem rạp, chúng nó rất thích. Bên cạnh đó, mình hướng con học các kỹ năng bằng tiếng Anh ví dụ như học Guitar ở nhà bằng giáo trình Mastering Guitar với video và bài giảng hoàn toàn bằng tiếng Anh, con cũng học Excel qua Acellus bằng tiếng Anh.

BỔ TRỢ ONLINE VÀ OFFLINE CHO CON

Do con gần như 100% học tiếng Anh ở nhà, không học thêm trung tâm, mình cũng cố gắng tạo các môi trường cho con thông qua tạo các nhóm online/ offline:

• Cho con tham gia 1 số nhóm nói chuyện tiếng Anh online với các anh chị lớn tuổi hơn. Như sau mình thấy không hiệu quả vì mặc dù con ít tuổi hơn nhưng con lại toàn phải lead các anh chị, nên con nản. Thêm nữa là 1 số nhóm con tham gia, các bố mẹ (mà mình không biết) ít có sự đồng hành với con nên nhiều lúc mình cảm thấy hơi lạc nhịp.
• Tạo nhóm cho các bạn lớp con năm lớp 4 (nhóm của con rất tốt vì toàn các bạn cùng lớp chọn tiếng Anh với con ở trường ĐTĐ, trình độ rất đồng đều, nhiều bạn hơn hẳn con), cho chúng nó tự thảo luận với nhau ở lớp để chọn chủ đề, sau đó tự phân công nhau làm slide. Hàng tuần, cùng nhau thảo luận và thuyết trình qua Skype. Nhóm cũng duy trì được 1 thời gian nhưng vì mình phải lead nhiều quá thì không có thời gian và chúng nó nhiều lúc hay mải chat skype mất thời gian, cộng với việc các bố mẹ khác thì lại dựa vào mình nên không kham nổi.
• Mở lớp Art cho con, chi phí share cực rẻ (chỉ khoảng hơn 100k/ buổi), thuê giáo viên là Họa sỹ người Mỹ. Giao nhiệm vụ cho thầy sau mỗi buổi, dành 30 phút để các bạn trình bày về tác phẩm của mình. Lớp hiện đang tạm dừng vì thầy chuyển sang Thái Lan. Vào năm học mới (dự kiến tháng 8/2019), mình sẽ tìm giáo viên và mở lại cho con, việc này không khó lắm. Mình đã mở 2 lớp Art khác nhau cho 2 con, và yêu cầu thầy gửi Lesson Plans cụ thể để mình thống nhất rồi mới dạy.
• Mình đã nhờ bạn Chung (bạn thân từ bé) tìm giúp giáo viên với yêu cầu là dạy con thuyết trình và writing. Con tự chọn topic hàng tuần, viết 1 bài writing, 1 bài powerpoint và bố quay clip con thuyết trình gửi cho cô giáo. Cô xem trước và cho ý kiến. Đến buổi học (1 tiếng/ tuần) cô và trò sẽ cùng trao đổi về chủ đề con lựa chọn.

Hiện tại, con trai mình đã bền bỉ học tiếng Anh trong hơn 5 năm qua. Đến nay, 2 con không đi học thêm tiếng Anh nữa. Bây giờ các con đều tự học qua LittleFox, Khan Kids, Khan Academy, Epic, Razkids, Farfaria… (Farfaria bây giờ dễ với con nên nó không thích), các loại truyện – sách mua hoặc download, audio books cho những chuyến đi dài (vì nhà mình hay đi phượt nên thời gian trên xe nghe rất nhiều, nhiều chuyến nghe toàn trinh thám trên xe cả cung đường).

Với chương trình Acellus, mình cho con học các môn theo chương trình phổ thông của Mỹ, cố gắng 1 tuần vài buổi học Acellus. Đợt này nghỉ hè, các con đang đẩy mạnh học Acellus và với tốc độ khá cao.

Bạn thứ 2 nhà mình sinh năm 2011 hiện chuẩn bị lên lớp 3. Mình đã có kinh nghiệm từ anh lớn, và quan trọng là anh lớn đang làm khá ổn nên em gái cũng cảm thấy áp lực và phải cố gắng học theo. Việc dạy tiếng Anh cho bạn thứ 2 nhà mình nhanh và nhàn rất nhiều, tất cả những gì anh đã được học thì em cũng được học, thậm chí được chọn lọc tốt hơn. Tuy nhiên, không phải không có khó khăn ban đầu vì trẻ con mỗi đứa 1 tính. Nếu như đứa lớn thì rất tự giác và hợp tác với bố, thì đứa em lại phải khác. Có giai đoạn mẹ hướng dẫn con học tiếng Anh qua Littlefox nhưng phương pháp chưa phù hợp nên nó đã có biểu hiện bất hợp tác và nói: “Con không thích học tiếng Anh”. Và mình phải bảo mẹ cháu là mẹ tạm ra để bố xử lý. Mình nói với con là con không thích học thì bố cũng không thích học tiếng Anh và bố con mình sẽ không học tiếng Anh, bố con mình chỉ chơi thôi. Sau đó, bố chỉ cho nghe nhạc, youtube 1 thời gian ngắn, rồi khi nó đã hợp tác hơn thì cho con vào Littlefox chơi games, nghe các bài hát tiếng Anh trên Littlefox. Đến khi nó bắt đầu thích Littlefox trở lại rồi thì bố bắt đầu giảm thời gian chơi và nghe nhạc, tăng thời gian học và dần dần nó không có nhu cầu chơi và nghe bài hát trên Littlefox. Hiện giờ, 2 con mình không bao giờ phải giục học tiếng Anh vì chúng nó quá ham sách, truyện và các chương trình online, thậm chí nhiều khi bố phải lock máy từ xa vì sáng ngủ dậy hoặc chiều đi học về chưa thay quần áo cũng lao vào tiếng Anh. Bây giờ, nhiều khi tâm sự với con gái, hỏi trêu nó là: Con từ ghét tiếng Anh sang thích tiếng Anh là do ai? Nó bảo là do bố.

Để tạo môi trường cho con thứ 2, hiện mình cũng đã lập nhóm học online với giáo viên Mỹ cho bạn bé và các bạn lớp con. Mình cũng đã cho con học với 1 nhóm các bạn học Science Grade 1 online. Buổi đầu con học kêu khó, con chả hiểu. Bố lại phải bổ sung tài liệu, cho con nghe thêm Acellus đúng phần học về “Matter” và sang buổi 2 là con đã ok hơn. Bố nói với con là bố đảm bảo với con rằng nếu con theo đúng lộ trình của bố thì con sẽ không bị kém (thậm chí vượt) các bạn nhóm online này.

Với Duy, hiện con vẫn học online với giáo viên Philippines về thuyết trình. Nguồn giáo viên mình khoán nhờ luôn bạn Chung Nguyễn. Sắp tới mình sẽ tìm và lập nhóm nữa cho con để cho nó đa dạng, mình đã xin được đề thi để test và sẽ chọn những bạn cùng trình độ với con để học cùng nhau online. Mình sẽ tiếp tục cho con gái học theo các chương trình homeschooling giống anh nó.

KẾT LUẬN

Mình luôn nghĩ rằng bố mẹ có vai trò cực kỳ quan trọng để con học tốt tiếng Anh (kể các nhiều môn học khác). Đừng vứt con cho Trung tâm tiếng Anh mà không quản lý được chất lượng của việc học. Hiện có rất nhiều tài nguyên có phí hoặc miễn phí để con học và giỏi tiếng Anh. Em gái mình cũng có con học lớp 2, nhưng mình cũng không thể hỗ trợ được vì mình nói chỉ có bố mẹ mới hiểu con mình nhất và có phương pháp phù hợp nhất.
Mình vẫn thường nói với 2 con là Bố không muốn các con chỉ học tiếng Anh mà bố muốn các con học kỹ năng và tìm hiểu thế giới thông qua tiếng Anh và tiếng Anh chỉ là công cụ cho con, cho dù tuổi các con còn nhỏ. Tiếng Anh cũng chỉ là 1 môn học, nếu quá chú trọng tiếng Anh mà quên đi các kiến thức kỹ năng khác thì cũng không tốt, cũng như học lệch mà thôi.

Cảm ơn các bố mẹ và chúc các bạn nhỏ học tốt.

Nguồn: Sưu tầm.